* Herkes hayatın çok kısa olduğundan yakınıyor ama siz “İyi değerlendirirseniz Yaşam da uzundur” diyorsunuz. Nasıl bir hayat iyi değerlendirilmiş bir hayattır?
Önüne çıkan alternatiflerden tatmin olmayıp kendi yolunu arayıp bulan insanların hayatlarına bakmanızı öneririm. Bunlar yol yoksa o yolu bizzat yapmışlardır. Başkalarının aşındırdığı yollarda yürümemişlerdir. Şüphesiz Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatı bir örnektir. Tarihte çok örnek var. İyi değerlendirirseniz yaşam uzundur.Ama hayat, onu değerlendirmeyeni de çok sıkar. İstediğini planlayıp yaptıysan bu iyi değerlendirilmiş bir hayattır.

* “Mutluluk hem hak hem görevdir” diye bir sözünüz var. Hak olduğunu düşünen varsa da görev olduğunu düşünen azdır…
Kendin de mutlu olacaksın, etrafındakileri de mutlu edeceksin. İnsanın görevi de budur, hakkı da. Mızmız bir keçi olmaktan çıkman lazım. Bizim insanımız böyledir. “Selamünaleyküm, nasılsın” dersin, “Ortalığı görüyorsun” der hemen. Keyfi yerindedir, söylemez (gülüyor). “Gel bir kahve iç” der ama içtiğin kahveyi de zehir eder. Tam aksine, insanın kendini de çevresini de zorluklara karşı hazır tutması, mutluluğunu başkalarına yansıttığı gibi negatifliğini bırakması gerekir.

* Peki, “Dünyanın tadına bakmak lazım” sözünüzden ne anlamalı? Herkes dünyanın tadına bakabilir mi?
Bakabildiği kadar… Herkes Waldorf Astoria’ya gidemez. Fransızın yüzde 80’inin oraya gidebileceği şüpheli. Ama Paris’in keyfini çıkarmasını da bilir. Dünyanın tadına bakman gerekir; büyük bir şanstır dünyaya gelmek.

* Nerede çıkar hayatın tadı?
Bana kalırsa, hayatın tadı zaten lüks otelde, restoranda değil; salaş meyhanelerde, şehrin kenar sokaklarında daha çok çıkar. İnsan oralarda neşeyi daha fazla tadar. Bu bir alışveriş meselesidir. Almak için vermelisin. O salaş restoranda en iyi aşçılar mı vardır? Yemekleri çok mu güzeldir? Öyle olanı da vardır, olmayanı da ama oranın esasen bir havası vardır. Rahatça, sıkılmadan, çekinmeden beraber gülen, eğlenenlerin havası size de siner. Sizin neşeniz de oraya ve diğer insanlara siner. Bu duyguyu aramak, yakalayınca bırakmamak gerekir.

* “Etrafa bakmak sanattır, şehrinin sokaklarında dolaşmak da seyahattir” diyorsunuz, nasıl yapacağız?
İstanbul’u düşün. Bu şehir ancak ve sadece yürüyerek anlaşılır. Yürüdükçe bir şeyler görürsün, kendini çevrenin içine koyarsın ve o çevreyle, yapılarla, insanlarla bir ilişki kurarsın. Yürüdükçe durup bakmayı da düşünmeyi de öğrenirsin. Bir yandan kasvetin de azalır. Neşelenirsin. Etrafına bakan, kendini çevresinin içinde görebilen insanlar ona göre şehirler kurarlar ya da mesela şehrin silüetini bozmazlar.

‘Yurtdışına yerleşmek bir çıkış yolu değil’

* Yurtdışına yerleşmeyi düşünen, daha iyi bir gelecek için mücadele edemeyip kendini akıntıya bırakan, hayatıyla ilgili bir plan, yatırım yapamadığı için mutsuz, öfkeli olarak hayata devam eden çokça genç var...
Kendini düzeltmezsen bazı şeylerden kurtulamazsın. Yurtdışına yerleşmek bir çıkış yolu değil. Çıkış; kendini yetiştirmekte. ‘Rüyalar ülkesi’ diye bir yer yok. Yurtdışına gideceksen okumak için gidersin. Bir memleketin insan ihraç etmesi ve insanların da bununla mutlu olacağını zannetmesi doğru değil. Düzeltilmesi lazım. Düzeltilmesi için yapılacak şey süratle partizanlığın, nepotizmin önlenmesi. Önlenemediği takdirde Türkiye’de demokrasinin ve sosyal, hukuki adaletin, barışın yerleşmesi mümkün değil.

* Siz gelecekten ümitlisiniz ama…
Ümitli olmak lazım. Ümitsiz olmak hayatın tadını çıkaramamak, bilançoyu kötü yapmak ve vazifelerini yerine getirmemezliktir.